Co to jest DNS i jak wpływa na przeglądanie internetu?

DNS – co to jest i jak działa?

Chcesz wiedzieć, co to jest DNS? Najprościej rzecz ujmując, DNS – czyli Domain Name System – to system, który przekształca nazwy stron internetowych (np. google.com) w numery IP, które są zrozumiałe dla komputerów. Słowem bez DNS wyszukiwanie danych w internecie byłoby jak szukanie igły w stogu siana. Niby można, ale kto chciałby się tak męczyć?

Serwer DNS wyszukuje adres IP danej strony na podstawie tego, co wpisuje użytkownik w pole adresu wyszukiwarki. Każdy numer jest przypisany do konkretnej domeny internetowej, a cały system to po prostu jedna wielka baza danych.

Jak to jednak konkretnie działa? Cały proces przebiega w kilku etapach:

• pierwszym z nich jest wpisanie w polu adresu przeglądarki nazwy określonej witryny;
• kolejny krok należy do komputera: za pośrednictwem przeglądarki wysyła on prośbę o przetłumaczenie nazwy domeny na adres IP najpierw do twojego routera, który przesyła dane do lokalnego serwera DNS;
• serwer lokalny przesyła natomiast zapytanie o numer IP do jednego z serwerów globalnych (tzw. roor-servers);
• teraz następuje odbicie piłeczki: serwer DNS globalny przesyła dane do lokalnego, zaś lokalny dostarcza – przez router – do komputera (bądź tabletu czy smartfona) użytkownika informację zwrotną, czyli numer IP odpowiadający konkretnej domenie;
• komputer użytkownika nawiązuje połączenie z konkretnym adresem IP, co pozwala wyświetlić zawartość wyszukiwanej witryny.

Chociaż to brzmi jak coś, co trwa bardzo długo, tak naprawdę wszystkie te procesy zajmują jedynie ułamki sekund. Tutaj należy wspomnieć, że serwery przechowują informacje na temat krajów, w których jest zarejestrowana domena, a także – w niektórych wypadkach – regionu i charakteru witryny. Pierwsza kwestia jest prosta: wszyscy kojarzymy zakończenie przypisane adresom z Polski (.pl), ale też np. z Wielkiej Brytanii (.uk), Holandii (.nl) czy Grecji (.gr). Druga funkcja i trzecia – chociaż nieco mniej oczywiste – też są znane wielu użytkownikom. Regionalne – jak sama nazwa wskazuje – są przypisane do poszczególnych regionów (np. mazowsze.waw.pl, malopolska.pl). Każdy, kto kiedykolwiek studiował, z pewnością zna adresy z elementem „edu”, a osobom często robiącym zakupy online z pewnością kojarzy się cząstka „com”. 

Serwer DNS – co wpływa na szybkość jego odpowiedzi?

Pewnie nie raz ci się zdarzało czekać nieznośnie długo (albo tak ci się przynajmniej wydawało) na załadowanie się jakiejś witryny. Czy jednak wiesz, od czego to zależy? W wielu wypadkach ma to związek z wydłużonym czasem oczekiwania na odnalezienie przez serwer DNS odpowiadającego wyszukiwanej stronie adresu IP. Ten czas może rosnąć w zależności od tego, w jaki dużej odległości od serwera znajduje się twój komputer. Oraz skomplikowana struktura strony. Jeśli zawiera ona wiele odnośników do innych portali, serwer będzie musiał przetłumaczyć adresy wielu domen. A to przecież musi swoje potrwać.

Prywatny DNS – co to jest i do czego się przydaje?

Z pewnością zdajesz sobie sprawę z tego, że operatorzy internetowi, którzy łączą nas z serwerami DNS, nie robią tego tak zupełnie za darmo. I wcale nie mamy tu na myśli rachunków za internet. Równie istotne są bowiem dla nich przechwytywane podczas wyszukiwania stron informacje, w tym adres IP komputera, z którego korzystasz, stron, które lubisz odwiedzać, a także czas takich zapytań. Co się z nimi dzieje? To zależy od wielu czynników, jednak z całą pewnością może się zdarzyć, że twoje identyfikowalne dane zostaną sprzedane firmom zewnętrznym (jeżeli nie czytałeś umowy, jest szansa, że zgodę na ten manewr przypieczętowałeś swoim podpisem). Mogą też sprzedawać dane anonimizowane, np. do agencji reklamowych.

Aby zapobiec takim działaniom operatora, możesz się zdecydować na DNS prywatny, który po prostu nie rejestruje danych, a jeśli już komuś się uda je pozyskać, i tak z nich nie skorzysta, bo będą zaszyfrowane.

Jak może wyglądać konfiguracja DNS prywatnego? Poniżej zebraliśmy dla ciebie informacje dotyczące uruchamiania tej opcji dla komputerów korzystających z Windowsa i smartfonów z systemem operacyjnym Android.

Android

W przypadku telefonów z systemem operacyjnym Android sprawa jest bardzo prosta – aby włączyć prywatny DNS lub zmienić jego konfigurację, wejdź w aplikację Ustawienia, następnie wybierz opcję Sieć i internet. Kolejny krok to kliknięcie w Prywatny DNS (jeśli nie widzisz tej zakładki, spróbuj ją wyszukać), a następny – wybór trybu (wyłączony, automatyczny) i jego zapisanie.

Windows

Aby ustawić prywatny DNS, znajdź ikonkę sieci na pasku zadań połączeń sieciowych, następnie ikonę do zarządzania połączeniami Wi-Fi. Kliknij ją prawym przyciskiem i wybierz zakładkę Właściwości. W dalszej kolejności Protokół internetowy w wersji 6 (TCP/IPv6) i ponownie Właściwości. Na dole menu zmień opcję Uzyskaj adres serwera DNS automatycznie na Użyj następujących adresów DNS. Zmiany zapisz, wybierając OK. 

Serwer DNS a VPN – czy to to samo?

Nie do końca. System VPN jest bardziej rozbudowaną opcją – to specjalne zaszyfrowane połączenie (tunel) między twoim urządzeniem a serwisem VPN. To rozwiązanie pozwala na zaszyfrowanie całego twojego ruchu internetowego, w tym zapytań DNS, plików wysyłanych i odczytanych, oraz przechwycenie informacji o nim. Zmienia też twoją wirtualną lokalizację, pozwalając uzyskać dostęp do danych blokowanych geograficznie. (Jeśli chcesz się dowiedzieć więcej o wirtualnej sieci prywatnej, przeczytaj nasz tekst Co to jest VPN i dlaczego warto z niego korzystać? Prosty przewodnik).

Czy można stosować oba rozwiązania jednocześnie? Jak najbardziej! Pozwala to na zachowanie maksymalnej prywatności podczas korzystania z internetu. Co więcej, sieć VPN często ma wbudowaną również ochronę DNS, jednak możesz ją skonfigurować osobno (dla zbudowania dodatkowej warstwy zabezpieczeń). Najważniejsze, aby VPN właściwie obsługiwał prywatny DNS i kierował wszystkie zapytania DNS przez kanał VPN.

Internet to prawdziwy ocean możliwości, ale też niewidzialna pułapka, w którą każdego dnia wpada całe mnóstwo twoich danych. To od ciebie zależy, czy tak pozostanie, czy zadbasz o swoje bezpieczeństwo w sieci i tym samym staniesz się świadomym uczestnikiem cyfrowego świata.