Disco Elysium – dlaczego należy kupić to dzieło?

Disco Elysium – raj utracony

Robert Kurvitz jest osobą wielu talentów. Grał w rockowym zespole muzycznym, wydał powieść science fiction, aż ktoś mu powiedział: „Robert, a może byś studio gamingowe założył?”. I tak się stało. Marka ZA/UM powstała w 2016 r. w konkretnym celu – przeniesieniu na ekrany uniwersum Disco Elysium, które od kilkunastu (!) lat formowało się na sesjach Dungeons & Dragons.

Zacznijmy jednak od początku, czyli od nazwy. Drugi człon jest zrozumiały – Elizjum w mitologii greckiej jest symbolem pośmiertnego szczęścia, czyli tzw. raju. Tymczasem „Disco” ma tutaj podwójne znaczenie. Oprócz oczywistego nawiązania do gatunku muzycznego popularnego w świecie gry kryje się za tym drugie, głębsze znaczenie. „Disco” po łacinie oznacza uczenie się. Zatem tytuł Disco Elysium możemy przetłumaczyć jako „Uczenie się (o) raju”.

Jak się można domyślić, światu przedstawionemu w grze jest daleko do Elizjum. Jest on nękany przez widmo utraconych możliwości po krwawo zakończonej rewolucji. Stolica Revachol jest siedliskiem ogromnych nierówności społecznych i niesprawiedliwości. Codziennością mieszkańców dzielnicy Martinaise (w której spędzamy najwięcej czasu) są bieda, przestępczość i uzależnienie od narkotyków. Właśnie tutaj pewnego dnia na drzewie zawisa ciało zamordowanej osoby. Sprawa potrzebuje specjalisty – niestety miejscowy detektyw po kolejnym ciągu alkoholowym dostał amnezji. Niestety tym detektywem jesteśmy my.

Disco Elysium – mechaniki RPG

Mamy szansę rozpocząć wszystko od nowa. Umysł głównego bohatera to czysta kartka papieru, na której możemy napisać, co nam się podoba. Disco Elysium to gra RPG w najczystszej postaci, oparta na zasadach Dungeons & Dragons. Nie ma tu jednak typowych dla fantasy smoków, paladynów i czarodziejów. Świat Disco Elysium jest bardzo zbliżony do naszego i boryka się z podobnymi problemami.

Jak na RPG przystało, jedną z ważniejszych części gry są statystyki postaci. Do wyboru mamy aż 24 różne umiejętności (pasywne talenty) podzielone na 4 kategorie: Rozumność, Psyche, Budowa ciała i Motoryka. Jednak zabawa się nie kończy na stworzeniu karty postaci, wręcz odwrotnie – dopiero się zaczyna! Otóż w trakcie całej gry dialogi z tymi umiejętnościami stanowią ogromną część rozgrywki. Detektyw rozmawia (i się kłóci!) z różnymi aspektami siebie, by zdobyć wiedzę o otaczającym go świecie. Po przemyśleniu pewnych koncepcji trafiają one do Schowka Myśli (Thought Cabinet). Dzięki temu zmieniamy statystyki protagonisty, co otwiera nowe opcje dialogowe.

Podobnie jak w innych grach RPG duże znaczenie mają zbierane przez nas przedmioty i odzież. Dla przykładu – znalezienie na początku gry żółtej reklamówki pozwoli nam zbierać puste butelki i zarobić trochę pieniędzy. W Disco Elysium istnieje ogrom przedmiotów do odkrycia, więc główną rolę gra tutaj wizja gracza.

Jak już zostało wspomniane, dzieło ZA/UM mocno się opiera na zasadach Dungeons & Dragons, w tym – rzucania kostką. W grze nieraz zdarzy się, że odblokowanie jakiejś akcji będzie zależne wyłącznie od wyniku rzutu kośćmi. Jest to mechanika wyjęta z papierowych gier fabularnych, która zaskoczy wielu graczy mainstreamowego cRPG. Nie mniej odważnym posunięciem jest też brak systemu walki – starcia z przeciwnikami odbywają się w oknie dialogowym.

Czytając opis gry (zwłaszcza wątek o amnezji), na myśl od razu przychodzi Planescape: Torment. Nie ma w tym nic dziwnego, skoro studio ZA/UM samo przyznaje, że się inspirowało tym tytułem przy tworzeniu gry. Trudno porównywać Disco Elysium do jednego z największych klasyków cRPG, jednak niektórzy, nawet najbardziej oddani fani dzieła Black Isle Studios stwierdzają, że… uczeń przerósł mistrza. Disco Elysium przez wielu zostało okrzyknięte najlepszą grą cRPG ostatniej dekady. 

Disco Elysium – książka literacka z górnej półki

W większości najbardziej znane gry RPG są akcyjniakami z fabułą na dalszym planie. Tymczasem w Disco Elysium świat poznajemy poprzez tekst. I jeśli damy takiej formie szansę – czeka nas niesamowita podróż do absurdalnego świata kontrastów. Świata, w którym możemy jednocześnie poczuć obecność braci Strugackich, Terry’ego Pratchetta, Rembrandta i Davida Lyncha.

O czym jest Disco Elysium? O Ultrabogatym Zakrzywiającym Światło Gościu. O nastolatkach, którzy chcą otworzyć klub nocny w opuszczonym kościele. O queerowym podziemiu. O związkach zawodowych walczących o swoje prawa. O kapitalizmie. O polityce. O codziennym życiu.

Disco Elysium ciągle zmusza gracza do podejmowania decyzji moralnych i wyrażania zdania na tematy polityczne. Od nas zależy, kim będzie protoganista – poważnym funkcjonariuszem policji, Największym Budowniczym Komunizmu, rewolucjonistą czy Najbardziej Żenującym Centrystą Świata. Twórcy Disco Elysium nie bawią się w poprawność korporacji deweloperskich. Nie wszystkie te opcje są sobie równe, a mieszkańcy Revachol szybko dadzą znać, co sądzą o ksenofobicznym detektywie. Warto podkreślić, że Disco Elysium otrzymało oznaczenie PEGI 18, więc jest grą wyłącznie dla osób dorosłych.

Świat Disco Elysium jest surrealistyczny, ale jednocześnie bardzo znajomy. Dołujący czasem klimat gry jest równoważony błyskotliwym humorem, a morale podtrzymuje współpracownik detektywa – Kim. Musimy zapracować na jego zaufanie, ale – oj, warto!

Disco Elysium po polsku – kiedy?

Disco Elysium pierwotnie wydano na PC w 2019 r. Twórcy podzielili się informacją, że scenariusz gry liczył… milion słów. Dwa lata później wydano rozszerzoną wersję Disco Elysium: The Final Cut, w której ów milion dostał głos. Każda postać w grze otrzymała aktorski dubbing, który… cóż, wywala z kapci i jeszcze bardziej zwiększa imersję.

Polscy gracze pytali o polską wersję językową Disco Elysium od 2019 r., jednak twórcy milczeli. Aż nagle miesiąc przed premierą fizyczną ZA/UM zaskoczyło wszystkich, potwierdzając polską lokalizację! Jest to bardzo dobra wiadomość, ponieważ bariera językowa jest największym wyzwaniem, które stawia Disco Elysium. Poziom rozumienia angielskiego na poziomie B1 mógł po prostu nie wystarczać – zwłaszcza gdy rozpoczynaliśmy z kimś rozmowę o socjoekonomii. Chyba że traktujemy grę jako sposób na naukę nowych słów i metodycznie będziemy zaglądali do słownika – teksty w grze są napisane literacką angielszczyzną. 

Disco Elysium – pudełkowa premiera na konsolach

Disco Elysium: The Final Cut zadebiutowało pierwotnie w naszym sklepie 9 grudnia 2021 r. Gra trafiła na konsolę PlayStation 4 z darmową aktualizacją do wersji PlayStation 5 oraz konsole Xbox One i Xbox Series X|S. Teraz przyszła kolej na „czerwonych” – już 15 marca zagramy w Disco Elysium także na Nintendo Switch! W pudełku oprócz płyty znajdziemy dodatki: ekskluzywny plakat 46 x 61 cm oraz 190-stronicowy cyfrowy artbook. Gra będzie dostępna z angielskim dubbingiem i polskim tekstem. 

Twórcy deklarują, że nie zamierzają się rozstać z tym uniwersum – zbyt wiele lat spędzono na jego projektowaniu. Prawdopodobne jest więc, że w przyszłości czekają nas jeszcze nowe przygody w tym świecie. Zatem – do zobaczenia w Revachol!

Czytaj również: