Dysk sieciowy do domu – do czego służy? Jak wybrać?

Konsekwencją postępu technologicznego jest to, że mamy do czynienia z coraz większą ilością danych. Liczba i rozmiar plików rosną z roku na rok. Kiedyś wystarczała dyskietka o zawrotnej pojemności 1,44 MB. Później przyszły płyty CD/DVD i pendrive’y. Dzisiaj aby zgrać kilka filmów, potrzebujemy co najmniej dysku zewnętrznego. Ale co w sytuacji, gdy nawet na dysku zabraknie miejsca? Albo gdy szukamy innego rozwiązania? Z pomocą przychodzi serwer NAS do domu, zwany także dyskiem sieciowym.

Serwer NAS – co to jest?

System NAS, z angielskiego Network-Attached Storage, to urządzenie pamięci masowej podłączane do sieci. Dysk sieciowy do domu umożliwia przechowywanie dużych ilości danych w jednej scentralizowanej lokalizacji. Mogą to być bardzo różne typy materiałów: zdjęcia, wideo, muzyka, dokumenty, pliki otwarte itp. Dzięki serwerowi NAS mamy dostęp do tych plików w każdym momencie i w każdym miejscu – nawet na drugim końcu świata! Wystarczy połączenie z internetem.

Serwer NAS do domu łączy zalety dysku zewnętrznego i chmury. Jest to komputer z własnym procesorem i pamięcią operacyjną RAM. Urządzenie potrafi automatycznie tworzyć kopie zapasowe na komputerze i telefonie. Dysk sieciowy do domu można udostępniać członkom rodziny, konfigurując prywatną sieć. Serwer NAS świetnie sprawdzi się też w małych firmach – pracownicy mogą uzyskać zdalny dostęp do danych przez internet.

Domowy serwer plików jest prosty w obsłudze, a jego elastyczność sprawia, że jest to odpowiednie rozwiązanie dla każdej osoby ceniącej bezpieczeństwo i nieograniczony dostęp do danych. Na rynku znajdziemy wiele dysków sieciowych o różnych maksymalnych pojemnościach, zaczynając od 1 TB. Gdy zachodzi potrzeba dodatkowej pamięci, zawsze można ją rozbudować, kupując nowy dysk.

Możliwości domowego serwera plików

Domowy serwer plików ma wszystko to, co lubimy w dyskach przenośnych i chmurach publicznych. Otrzymujemy stały dostęp do plików w każdym miejscu – wystarczy zainstalować odpowiednią aplikację w telefonie lub laptopie. Oczywistą funkcjonalnością jest synchronizacja plików oraz nadawanie dostępu do wybranych zasobów. Jednak dysk sieciowy do domu to o wiele, wiele więcej!

Serwer NAS pełni funkcję biblioteki naszych plików na wszystkich urządzeniach. Możemy go wykorzystać np. jako album rodzinny. Z powodu zwiększających się maksymalnych rozdzielczości zdjęć zajmują one coraz więcej miejsca na telefonie. Warto zwolnić tę przestrzeń na coś innego, a zdjęcia przechowywać na dysku sieciowym. Niektórzy producenci serwerów NAS, jak np. QNAP, mają specjalne narzędzia do tego celu. Aplikacja QuMagie automatycznie rozpoznaje obrazy i klasyfikuje je według kategorii (np. „Ludzie”, „Miejsca” i „Rzeczy”). Do zdjęć zapisanych na serwerze mamy stały dostęp, wystarczy pobrać apkę na telefon.

Dysk sieciowy do domu jest świetną opcją także dla kinofilów, którzy nie chcą polegać na serwisach streamingowych. Wystarczy zgrać kupione płyty Blu-ray na serwer (oczywiście do użytku własnego). Filmy możemy oglądać na telewizorze ze SmartTV, Chromecast lub inną przystawką. Aby połączyć oba urządzenia, należy zainstalować aplikację do zarządzania multimediami, jak Plex czy KODI. Wydajny serwer NAS do domu pozwala na strumieniowanie wideo o rozdzielczości 4K. 

Jak jeszcze można wykorzystać dysk sieciowy do domu? Na przykład do zarządzenia plikami muzycznymi. Możemy je katalogować, tworzyć listy utworów, a nawet odtwarzać zapisaną muzykę w samochodzie z Android Auto lub Apple CarPlay. A skoro o samochodach mowa, to warto zadbać o ich ochronę. Serwera NAS możemy używać również do rejestrowania zapisu z kamer do monitoringu.

Jak widać, dysk sieciowy do domu ma mnóstwo zastosowań! Wymieniać można jeszcze długo: archiwizowanie poczty e-mail, tworzenie serwera WWW, przechowywanie plików gry itp. Pewne jest, że każdy znajdzie to, czego potrzebuje.

Dysk sieciowy do domu czy chmura publiczna?

Większość z nas korzysta albo przynajmniej kojarzy takie chmury publiczne jak Google One, Dropbox czy OneDrive. Są one bardzo wygodne i intuicyjne. Osoby, które nie mają dużo plików, będą w pełni zadowolone z tych usług. Problem powstaje wtedy, gdy mamy większe zapotrzebowanie – pojawią się limity i koszta. Za 2 TB miejsca musimy rocznie zapłacić firmom Google czy Dropbox ok. 500 zł. Ceny mogą być podniesione w każdym momencie – jeszcze nie tak dawno Google oferowało nielimitowaną przestrzeń na zdjęcia, pocztę i pliki. Dzisiaj musimy wykupić subskrypcję, jeśli mamy więcej niż 15 GB danych.

Kolejną wadą chmur publicznych jest to, że pozwalamy komuś innemu na przechowywanie osobistych danych. Nie mamy kontroli nad tym, jak i gdzie przechowywane są pliki. Jeśli dostawca usługi padnie ofiarą ataku, bezpieczeństwo naszych danych może zostać naruszone i nie możemy nic z tym zrobić.

Dysk sieciowy do domu rozwiązuje oba te problemy. Za produkt płacimy tylko raz i ewentualnie skalujemy ilość pamięci. W cenie półtorarocznej subskrypcji kupimy dysk sieciowy z maksymalnością pojemnością 12 TB, który będzie nam służył wiele, wiele lat. Mamy całkowitą kontrolę nad plikami i nie utracimy do nich dostępu z powodu decyzji usługodawcy. Tworzymy własną, domową chmurę.

Serwer NAS do domu czy dysk przenośny?

Osobom, które przechowują wszystkie pliki na jednym urządzeniu, w zupełności powinien wystarczyć dysk zewnętrzny. Natomiast w sytuacji, gdy do zsynchronizowania mamy wiele różnych urządzeń (telefon, kilka komputerów, telewizor, aparat, kamery itp.), serwer NAS jest lepszym rozwiązaniem. Dysk sieciowy do domu będzie służył jako scentralizowana biblioteka, do której kilka osób jednocześnie może mieć dostęp.

Porównując dysk zewnętrzny do domowego serwera plików, należy zdecydować, czy mówimy o dyskach HDD czy SSD. Dyski SSD mają bardzo szybki transfer danych, małe gabaryty i dużą wytrzymałość. Natomiast nie mogą konkurować z NAS pod względem dostępnego miejsca – najczęściej mają pojemność 250–500 GB. Tymczasem dyski HDD są tanie i oferują od 1 do 10 TB i więcej. Nie są jednak odporne na uszkodzenia mechaniczne, a szybkość transferu jest niska.

Dużą różnicą w użytkowaniu dysków przenośnych i serwera NAS jest to, że dysk przenośny trzeba podpinać do komputera – nie ma możliwości zdalnego dostępu. Musimy mieć wolne wejście USB czy Thunderbolt. Tymczasem serwer NAS nie wymaga podłączenia do komputera za pomocą kabli. Musimy go jednak podpiąć do routera oraz zasilania. Oznacza to, że dysk sieciowy do domu ustawiamy stale w jakimś miejscu, nie jest on urządzeniem mobilnym.

Dyski przenośne przede wszystkim wygrywają ceną (zwłaszcza HDD) oraz rozmiarem. Natomiast wadami takiego rozwiązania są m.in. brak zdalnego dostępu i automatycznego tworzenia kopii zapasowej, mniejsza pojemność oraz bezpieczeństwo. Tylko mając dwa dyski lub więcej można stworzyć macierz dyskową RAID, o której piszemy dokładniej w następnej części tekstu.

Dysk sieciowy do domu a bezpieczeństwo 

Skoro o bezpieczeństwie mowa – producenci serwerów NAS przykładają ogromną wagę do ochrony danych oraz możliwości ich przywracania. Firmy takie jak Synology czy QNAP oferują zaawansowane szyfrowanie oraz zabezpieczenia przed złośliwym oprogramowaniem.

Największą zaletą dysku sieciowego do domu jest możliwość konfiguracji macierzy dyskowej RAID. Oznacza to technologię, w której dwa dyski i więcej współpracują ze sobą, a komputer widzi je jako całość. Istnieją różne typy RAID, przyjrzyjmy się najważniejszym:

Jak widać, zakup serwera NAS jest bardzo dobrą inwestycją w bezpieczeństwo danych. Dane mogą być chronione na wiele różnych sposobów. A gdyby doszło do ludzkiego błędu, może to być rozwiązane za pomocą tzw. migawek. Są to kopie danych z określonego punktu w czasie, do którego można się cofnąć w razie błędu.

Czy oznacza to, że dysk sieciowy do domu jest niezawodny? Nie, bo nic nie jest! Zdarza się, że serwery NAS padają celem ataków typu ransomware. Ważne są regularne aktualizacje oraz stworzenie silnego hasła. Warto zainwestować w system RAID tworzący kopie zapasowe lub samodzielnie kopiować treści na inny nośnik zgodnie z regułą 3-2-1. Czyli: trzy kopie danych, używając dwóch różnych technologii przechowywania, z czego jeden backup jest poza domem.

Należy również sprawdzić, jakie zabezpieczenia oferuje producent serwera NAS, który chcemy kupić. Firma Synology na przykład powołała odrębny zespół do reagowania na incydenty. Producent zaprasza najlepszych hakerów do pracy nad ulepszaniem bezpieczeństwa produktów.

Jaki dysk sieciowy do domu wybrać?

Skoro już wiemy, że domowy serwer plików byłby bardzo przydatnym zakupem, powstaje oczywiste pytanie – jak go wybrać? Wszystko zależy od naszych wymagań i tego, czy kupujemy urządzenie do domu, czy firmy. Aby wybrać dysk sieciowy, należy zwrócić uwagę na kilka podstawowych kwestii:

Liczba kieszeni. Określa liczbę dysków twardych, które można zamontować w urządzeniu. Od tego parametru zależy typ macierzy RAID, którą można skonfigurować. Najlepiej jest wybrać serwer od dwóch kieszeni wzwyż, ponieważ gwarantuje to większe bezpieczeństwo danych.

System operacyjny. Najpopularniejsze rozwiązania na rynku należą do dwóch tajwańskich firm: Synology i QNAP. Systemy obu korporacji zbudowane są na Linuksie. Synology (DiskStation Manager) jest bardziej nastawione na prywatny użytek, tymczasem QNAP (QTS) celuje w rozwiązania biznesowe. Jednak nie jest to reguła!

Procesor i RAM. Minimalna moc zależy od zastosowania. Do celów prywatnych wystarczy procesor jednordzeniowy i RAM do 1 GB. Jeśli jednak zależy nam na największej wydajności, należy zainwestować w serwer z procesorem dwurdzeniowym lub czterordzeniowym z minimum 2 GB pamięci RAM.

Liczba złączy LAN. W użytku domowym dobrze się sprawdzi serwer NAS z jednym złączem LAN lub dwoma. Jeśli z urządzenia będzie korzystać kilka osób jednocześnie, warto wybrać dysk sieciowy z czterema złączami.

System chłodzenia. Jeśli serwer NAS będzie stał blisko miejsca pracy (np. na biurku), należy się zastanowić nad urządzeniem z możliwością regulacji mocy wentylatorów. Niektóre serwery wykorzystują pasywne chłodzenie lub oferują tryb cichy.

Mamy nadzieję, że teraz już wiesz, czym jest dysk sieciowy do domu i jak go wybrać!