Gotowanie na parze – jak i w czym przygotowywać zdrowe posiłki

Dlaczego warto wybrać gotowanie na parze? Zalety tej metody

Gotowanie na parze to nie tylko modny trend dietetyczny, ale przede wszystkim sprawdzony sposób na zdrowe i smaczne posiłki.

Dlaczego warto stosować tę metodę kulinarną na co dzień? Oto najważniejsze płynące z niej korzyści:

• oszczędność czasu – gotowanie warzyw na parze trwa szybciej niż to klasyczne, w garnku z wodą. W zależności od użytych produktów spożywczych zajmuje najczęściej od 6 do 20 minut;
• maksimum wartości odżywczych – dzięki szybkiej obróbce termicznej parą w żywności pozostaje więcej witamin i minerałów niż podczas tradycyjnego gotowania w wodzie. To ważne zwłaszcza w przypadku warzyw i owoców, które zawierają witaminę C rozpuszczalną w wodzie;

• niskotłuszczowe, lekkostrawne posiłki – ponieważ gotowanie na parze nie wymaga dodawania tłuszczu, powinno przypaść do gustu osobom, które dbają o linię i zdrowe serce. Zalecane jest też pacjentom z chorobami układu trawiennego;
• naturalność – para wydobywa z produktów to, co najlepsze – ich naturalne smaki i aromaty. Minimalizuje konieczność używania przypraw czy sosów. Nie wpływa też negatywnie na konsystencję lub kolor potrawy;
• delikatna obróbka – para równomiernie oddaje ciepło żywności, zapobiegając jej niedogotowaniu lub przegotowaniu. Mniej niż woda ingeruje też w kształt i konsystencję dania;
• wiele zastosowań – metodę parową można wykorzystywać do przyrządzania różnorodnych potraw (od musów owocowych, przez potrawki z rybą, po sypki ryż);
• prostota – gotowanie na parze jest nieskomplikowaną czynnością, do wykonania której potrzeba tylko odpowiedniego naczynia, wody i źródła ciepła;
• swoboda wyboru – proces przeprowadzisz w różnych urządzeniach kuchennych – zwykłym garnku z metalowym sitkiem, garnku elektrycznym, parowarze, multicookerze, ryżowarze, robocie wielofunkcyjnym albo piekarniku parowym.
  

Co można gotować na parze, a czego lepiej unikać

Choć gotowanie na parze jest bardzo uniwersalne, nie wszystkie produkty spożywcze nadają się do tej obróbki termicznej. Oto praktyczny przewodnik, który pomoże ci dokonać najlepszych wyborów.

Idealne do gotowania na parze są:

• warzywa – zwłaszcza brokuły, marchewki, szparagi, brukselki, fasolki szparagowe, ziemniaki, kalafiory, szpinaki, selery;
• owoce – ale tylko te twardsze, o bardziej zwartej strukturze, np. jabłka, gruszki, śliwki, brzoskwinie;
• ryby i owoce morze – np. łososie, dorsze, krewetki;
• drób – filety z piersi kurczaka, skrzydełka, nieduże porcje mięsa pokrojone w plastry lub kostki;
• pulpety, klopsiki – wegetariańskie, rybne, drobiowe;
• zboża – kuskus, quinoa, ryż, kasze gryczana, jęczmienna itp.;
• wyroby mączne – kluski na parze, pierogi, pierożki azjatyckie, bułeczki drożdżowe;
• jajka – zarówno te sadzone, jak i gotowane w skorupkach.

• twarde mięsa – by zmiękły, potrzebują dłuższej obróbki cieplnej lub wyższej temperatury;
• kotlety mielone – po ugotowaniu są delikatne i blade, więc jeśli chcesz je przyrumienić i dodać chrupiącej skórki, obsmaż je krótko na patelni;
• produkty delikatne, drobne, z dużą zawartością wody – np. maliny – szybko puszczają soki i tracą kształt;
• ryby – jeżeli nie chcesz, by ich soki i ścięte białka łączyły się z gotowanymi na parze warzywami lub ryżem, umieść ryby na papierze do pieczenia;
• makarony – niektóre ich rodzaje (np. cienkie nitki z ciasta ryżowego) mogą się sklejać, a makarony typu kokardki – gotować się nierównomiernie (pozostają twardsze w miejscu zgrubienia).

W czym gotować na parze – propozycje i porady

Gotowanie na parze możesz przeprowadzić na wiele sposobów, wykorzystując różne naczynia i urządzenia. Wybór zależy od twoich preferencji, budżetu i dostępnej przestrzeni w kuchni. Oto najpopularniejsze opcje:

• koszyk bambusowy – to popularne w kuchni azjatyckiej naczynie z plecionki. Idealne do obróbki cieplnej np. spring rollsów czy pierożków gyoza. Kosztuje niewiele. Koszyk jest lekki, wykonany z naturalnych materiałów, wyposażony w przykrywkę z uchwytem. W zależności od modelu może mieć od jednego do trzech pięter. Jedyny minus takiego parownika? Nie jest samowystarczalny. Potrzebuje towarzystwa patelni (na przykład typu wok) lub dużego, płaskiego garnka z wodą;
• garnek do gotowania na parze – zestaw, na który składają się stalowy garnek na wodę z przykrywką oraz stalowy, dziurkowany wkład (jeden lub dwa);

• koszyk lub sitko – polecamy te wykonane ze stali nierdzewnej lub silikonu odpornego na wysokie temperatury. Wstawia się je do zwykłego garnka z wodą na dnie lub wiesza na rancie garnka, po czym przykrywa pokrywką;
• parowar elektryczny – specjalnie zaprojektowane urządzenie z generatorem pary i zwykle dwiema, trzema tacami do parowania produktów spożywczych. Wyposażony w timer czy automatyczne programy zwiększa komfort obsługi;

• garnek elektryczny lub robot kuchenny– multicooker, ryżowar czy termorobot to wielozadaniowe, elektryczne sprzęty kuchenne, które często mogą służyć do gotowania na parze (w koszu ze stali nierdzewnej);
• piekarnik parowy – dzięki funkcji gotowania na parze dystrybuuje parę wodną do komory. Pozwala na przyrządzenie większych porcji żywności niż multicooker czy ryżowar.

Bez względu na rodzaj naczynia, w którym gotujesz na parze, pamiętaj o kilku prostych zasadach:

1. Aby para mogła swobodnie krążyć w urządzeniu, staraj się nie przepełniać kosza czy tacy parownika.
2. Te same produkty spożywcze krój na kawałki podobnej wielkości. A gdy produkty różnią się twardością, twardsze pokrój na mniejsze części, a miękkie na większe (wtedy powinny się ugotować w tym samym czasie).
3. Monitoruj poziom wody. Upewnij się, że żywność nie jest w niej zanurzona. Uważaj, aby nie zabrakło pary podczas gotowania.
4. Doprawiaj dania solą dopiero po ugotowaniu. Dzięki temu zachowają jędrność i pełnię smaku.

Gotowanie na parze w garnku – proste i ekonomiczne rozwiązanie

Gotowanie na parze w garnku to najprostsza i najbardziej ekonomiczna metoda. Potrzebujesz do niej zwykłego garnka z pokrywką, odpornego na wysokie temperatury parownika (kosza, sitka lub wkładu do gotowania na parze), trochę wody oraz źródła ciepła – palnika gazowego, pola indukcyjnego itp.

Jak to działa? Wlej wodę do garnka (jej ilość dopasuj do wymiarów naczynia i położenia parownika). Umieść w garnku parownik z żywnością. Na wierzch połóż przykrywkę. Postaw garnek na gazie lub polu indukcyjnym. Doprowadź w nim wodę do wrzenia, po czym zmniejsz moc palnika. Gotuj żywność do miękkości.

Słabsze strony tej metody? Ograniczona pojemność wkładu do parowania i mniej precyzyjna kontrola temperatury (w porównaniu z parowarami elektrycznymi czy multicookerami).

Parowar elektryczny – wygoda i precyzja

Chcesz częściej gotować na parze? Zatem przyda ci się parowar elektryczny – urządzenie wyspecjalizowane w tej technice kulinarnej. Parowar składa się z podstawy z systemem grzewczym, panelu sterowania (mechanicznego lub elektrycznego), zbiornika na wodę, tacki ociekowej, naczynia do gotowania produktów sypkich oraz kilku (najczęściej 2–4) ułożonych piętrowo komór na żywność, z pokrywką na szczycie. Komory są wykonane z tworzywa lub szkła, a w ich denkach znajdują się liczne otworki, które służą do przepuszczania pary wodnej. Nieduże otwory wylotowe ma również pokrywa parowaru.

Jak działa parowar? Po włączeniu urządzenia do prądu i wybraniu konkretnego programu lub minutnika parowar rozpoczyna pracę. Podgrzewa wodę (wcześniej musisz ją wlać do specjalnego pojemnika) i wytwarza parę wodną, która dociera do każdego zakątka komory z żywnością. Skroplona para trafia na tackę ociekową, skąd dalej może parować.

Zalety urządzenia:

• duża pojemność i oszczędność czasu – dzięki kilku komorom parowar umożliwia jednoczesne gotowanie na parze nie dość, że różnych produktów, to jeszcze ich dużej ilości (pojemność niektórych modeli przekracza nawet 10 litrów). Dodatkowo specjalne naczynie na produkty sypkie służy do gotowania ryżu, kaszy czy drobnych owoców;
• precyzyjne ustawienia – programator czasu lub funkcja programów automatycznych pozwalają na dokładne ustawienia i kontrolę pracy. Gwarantują najlepsze efekty parowania produktów spożywczych;
• komfort użytkowania – najlepsze parowary wyposażono w alarmy informujące o braku wody, automatyczne wyłączniki. Wybrane mają też funkcję podtrzymywania ciepła;
• wygodne przechowywanie i czyszczenie – wiele dostępnych na rynku modeli cechują składane komory (dzięki którym nieużywany parowar zajmuje mniej miejsca w szafce). Wyjmowane elementy często nadają się do mycia w zmywarce.

Jak układać produkty w parowarze?

1. Umieszczaj produkty wymagające dłuższego gotowania na dolnych poziomach, a te, które gotują się szybciej, na górnych.
2. Nie przepełniaj poziomów parowaru. Pozostaw odstępy między produktami. Dzięki temu zapewnisz parze swobodny obieg i równomiernie ugotujesz żywność.

Multicooker, robot kuchenny i spółka – małe AGD do gotowania na parze

Projektując garnki elektryczne czy termoroboty, producenci coraz częściej dodają do nich funkcję parowaru. Gdzie dokładnie możesz ją znaleźć i jak z niej korzystać?

Multicooker – to wielozadaniowy sprzęt, który sprawdza się zwykle jako szybkowar, wolnowar, garnek elektryczny i frytkownica beztłuszczowa. A dzięki specjalnemu programowi do gotowania na parze oraz koszykowi albo wkładowi w zestawie zdaje też egzamin z parowania. Wystarczy wlać wodę do misy multicookera, umieścić w misie koszyk z żywnością, zamknąć pokrywę i włączyć odpowiedni program. Urządzenie rozpocznie wytwarzanie pary wodnej, zadba o perfekcyjne warunki termiczne, a po upływie zakodowanego czasu automatycznie się wyłączy.

Termorobot – technologicznie często przewyższa multicooker (potrafiąc dodatkowo miksować, ubijać, zagniatać, mielić, ważyć składniki itd.). Pod względem gotowania parowego również wybija się na prowadzenie – ma bowiem większą powierzchnię parowania. Wkład parowaru w termorobocie wystaje przeważnie poza obrys misy. A w wybranych modelach może być nawet dwupoziomowy (po więcej szczegółów zajrzyj na przykład do naszego testu termorobota MPM iCoook 3.0 MRK-48). Poza tym funkcja gotowania parowego odbywa się ten sam sposób co w multicookerze.

Na tych samych zasadach odbywa się też parowanie w ryżowarze i wolnowarze.

Piekarnik parowy i kuchenka mikrofalowa – one też to potrafią!

Gotowanie na parze to również atut nowoczesnych piekarników i mikrofalówek.

Piekarniki parowe z funkcją gotowania na parze są wyposażone w inteligentne generatory pary. Wodę pobierają ze specjalnego, wbudowanego pojemnika (niektóre mają nawet dostęp do podłączeń hydraulicznych), podgrzewają ją i jako mgiełkę wtłaczają pod ciśnieniem do komory. Pozwalając krążyć parze wokół potraw, delikatnie i równomiernie gotują produkty.

Najlepsze modele oferują różne programy parowe dostosowane do konkretnych rodzajów żywności. Monitorują proces pieczenia, automatycznie się wyłączają po skończonej pracy. Potrafią też utrzymywać dania w cieple.

Zalety gotowania na parze w piekarniku:

• duża pojemność urządzenia – na blachach lub w pojemnikach do gotowania na parze zmieścisz sporo żywności (do wykorzystania masz nawet 4–5 poziomów rusztów);
• komfort użytkowania – wystarczy włączyć odpowiedni program, a urządzenie zadba o resztę – będzie odpowiadać za precyzyjną kontrolę temperatury czy czasu. Wiele piekarników parowych oferuje też takie wygodne rozwiązania, jak samooczyszczenie czy zdalne sterowanie;
• świetne rezultaty – nowoczesne urządzenia zapewniają identyczne warunki w każdym zakamarku komory. Dzięki precyzyjnym czujnikom mierzą zawartość tlenu, obliczają poziom wilgotności, automatycznie regulują ilość pary. Zapobiegają też przenikaniu się zapachów między blachami. Zawsze gwarantują idealne efekty gotowania na parze.

Po kuchenkę mikrofalową z funkcją gotowania na parze warto natomiast sięgnąć, gdy bardziej zależy ci na czasie niż dużej pojemności. W tym urządzeniu parowanie może trwać zaledwie kilka minut. A odbywa się w specjalnym pojemniku – przeważnie dwuelementowym, złożonym ze zbiorniczka na wodę i tacy z przykrywką na żywność.

Wiele urządzeń i jeden cel – zdrowe gotowanie na parze

Gotowanie na parze to wszechstronna metoda, która pozwala na przyrządzanie zdrowych i smacznych posiłków. Niezależnie od tego, czy wybierzesz tradycyjny garnek, parowar elektryczny, multicooker, czy nowoczesny piekarnik parowy, pamiętaj o korzyściach, jakie niesie ze sobą ta technika: naturalny smak potraw, zachowanie wartości odżywczych, ograniczenie tłuszczu i soli, a do tego prostota przygotowywania potraw.

Postaw na sprzęt, który najlepiej odpowiada twoim potrzebom, i ciesz się zdrowym menu każdego dnia.

Zobacz też:

Ranking multicookerów