Internet rzeczy – czym jest IoT?

Co to jest internet rzeczy?

Internet rzeczy (ang. internet of things, czyli właśnie IoT) to system połączonych ze sobą urządzeń, które komunikują się za pomocą sieci internetowej i korzystają z pozyskiwanych z niej danych. Takich urządzeń jest coraz więcej. Przykładami mogą być: komputer samochodowy, smartwatch, smart TV, robot sprzątający, inteligentne: pralka, suszarka, lodówka… Urządzenia IoT to sprzęty dużego i małego AGD, zdrowotne, fitnessowe czy sportowe służące do komunikowania się, korzystania z multimediów, podróżowania… Można by tak wymieniać bez końca!

Inteligentne urządzenia są wyposażone w czujniki, oprogramowanie i inne technologie umożliwiające zbieranie, analizę i wymianę danych. Mogą być monitorowane i sterowane przez internet. Celami IoT są automatyzacja i usprawnianie różnych zadań w naszym codziennym życiu, a także procesów o dużo większej skali: w przemyśle, rolnictwie, transporcie.

Jakie są elementy internetu rzeczy? Aby IoT działał, są potrzebne:

• urządzenia IoT – inteligentne sprzęty wyposażone w czujniki do zbierania danych i moduły komunikacyjne;
• sieć komunikacyjna – łączność Wi-Fi, Bluetooth, Zigbee, Z-Wave (te dwa ostatnie działają jako alternatywa Wi-Fi lub Bluetooth; dzięki nim urządzenia mogą się komunikować między sobą w ramach swojej sieci bez potrzeby łączenia się z internetem);
• miejsce przechowywania i analizy danych – w chmurze lub lokalne;
• oprogramowanie – aplikacje zarządzające poszczególnymi urządzeniami oraz program do sterowania dla użytkownika: aplikacje mobilne, asystenci głosowi.

Co to jest smart home i jak się wiąże z IoT?

Smart home, czyli inteligentny dom, to koncepcja, w której różne urządzenia w ramach jednego domu czy mieszkania, takie jak oświetlenie, ogrzewanie, systemy alarmowe, AGD, domofony i wideodomofony czy odtwarzacze multimediów, są połączone w jednej sieci i można nimi zdalnie zarządzać. IoT odgrywa tu kluczową rolę, umożliwiając sterowanie sprzętami za pomocą aplikacji mobilnych lub asystentów głosowych oraz automatyzację ich pracy.

Oto przykłady zastosowania rozwiązań smart home:

• włączanie światła według harmonogramu lub po wykryciu obecności domowników;
• automatyczne regulowanie temperatury w pomieszczeniach;
• powiadomienia o ruchu wykrytym przez kamery monitoringu i czujniki ruchu;
• zdalne uruchamianie sprzętów AGD, jak odkurzacz czy ekspres do kawy.

Systemy smart home do zarządzania inteligentnymi urządzeniami

Aby użytkownicy mogli wygodnie zarządzać domowymi inteligentnymi urządzeniami z poziomu jednej aplikacji, stworzono specjalne systemy – platformy, których zadaniem jest integracja wszystkich sprzętów w całym domu. Oto najpopularniejsze z nich:

• Google Home – system zarządzania urządzeniami kompatybilnymi z Google Assistant. W praktyce oznacza to możliwość sterowania sprzętami za pomocą komend głosowych lub aplikacji Google Home na smartfonie czy smart TV: włączanie oświetlenia, ustawianie temperatury na termostatach czy uruchamianie robota sprzątającego.
• Apple HomeKit – system Apple do obsługi urządzeń smart home, dostępny w aplikacji Dom (Home). Umożliwia sterowanie kompatybilnymi urządzeniami, takimi jak inteligentne zamki, żarówki czy kamery monitoringu, za pomocą iPhone’a, iPada lub Apple Watcha.
• Amazon Alexa – platforma głosowa do sterowania inteligentnymi urządzeniami. Alexa wspiera różne urządzenia, takie jak głośniki Amazon Echo, inteligentne wtyczki czy systemy alarmowe. Przykładowo można poprosić Alexę o zgaszenie świateł lub włączenie klimatyzatora.
• SmartThings – aplikacja firmy Samsung obsługująca wiele urządzeń IoT. Użytkownicy mogą łączyć w niej takie urządzenia, jak lodówki, pralki, klimatyzatory, a także produkty innych marek, takie jak termostaty. Działa między innymi na telewizorach tej firmy, dzięki czemu można wygodnie zarządzać domem na dużym ekranie. Aplikacja umożliwia tworzenie zautomatyzowanych scenariuszy, na przykład włączanie światła i muzyki po wykryciu powrotu domownika.

Co to są bramki smart home i jak działają?

Bramki smart home to urządzenia pośredniczące w komunikacji pomiędzy urządzeniami IoT a użytkownikiem. Działają jako centralne huby, łącząc urządzenia korzystające z różnych protokołów komunikacyjnych (np. Zigbee, Z-Wave) z internetem. Bramki mogą działać razem z systemami zarządzającymi, umożliwiając pełną integrację urządzeń korzystających z różnych technologii komunikacyjnych w ramach jednej platformy. Przykładowo bramka Zigbee może połączyć czujniki i żarówki działające na tym protokole z Google Home, pozwalając na ich obsługę przez jedną aplikację. Bramki mogą działać także osobno, bez systemów, jeśli użytkownik korzysta wyłącznie z urządzeń kompatybilnych z konkretnym protokołem, ale pełna integracja z systemami zarządzającymi zwiększa ich funkcjonalność i wygodę.

Urządzenia IoT w praktyce

Przyjrzyjmy się bliżej działaniu urządzeń internetu rzeczy. Oto internet rzeczy w przykładach:

•  Roboty sprzątające. Dobrym przykładem są roboty sprzątające, takie jak urządzenia z serii iRobot Roomba, Dreame Ultra czy Xiaomi Mi Robot Vacuum. Jest ich wiele – warto zapoznać się z ich rankingiem. To inteligentne odkurzacze, którymi można sterować zdalnie za pomocą aplikacji mobilnej. Są wyposażone w czujniki wykrywające i rozpoznające przeszkody, tworzą własne mapy sprzątanych pomieszczeń, planują trasy i dostosowują siłę ssania do rodzaju podłogi i zabrudzenia. Mogą działać według harmonogramów sprzątania ułożonych przez użytkownika. Są takie, które potrafią robić zdjęcia przeszkodom i wysyłać je na telefon użytkownika. Niektórymi można sterować głosem, korzystając z asystentów takich jak Alexa czy Asystent Google.

•  Inteligentne lodówki, takie jak urządzenia z serii Samsung Bespoke (najpopularniejsze lodówki znajdziesz w naszym rankingu). Samsung Bespoke są wyposażone w ekran dotykowy i kamerę wewnętrzną. Dzięki aplikacji producenta o nazwie SmartThings użytkownik może zdalnie sprawdzać zawartość lodówki, tworzyć listy zakupów i ustawiać harmonogramy. Lodówka może również sugerować przepisy na podstawie swojej zawartości oraz integrować się z innymi urządzeniami smart home, jak system zarzadzania energią, asystent głosowy, robot sprzątający. 

• Termoroboty, takie jak na przykład seria MPM iCook, to urządzenia wielofunkcyjne, które mogą gotować, mieszać i siekać. Dzięki połączeniu z aplikacją mobilną użytkownik może korzystać z przepisów online, sterować urządzeniem zdalnie i otrzymywać powiadomienia o zakończeniu gotowania. Termorobot współpracuje w ramach systemu smart home z innymi urządzeniami, takimi jak inteligentna lodówka, co może pomóc w tworzeniu listy zakupów. Jeżeli chcesz się dowiedzieć więcej o tym, jak w praktyce działają termoroboty, zapoznaj się z testem jednego z popularnych modeli.

• Smartwatche – monitorują zdrowie użytkownika, rejestrując aktywność fizyczną, tętno czy poziom tlenu we krwi oraz analizując jakość snu. Integrują się między innymi ze smartfonem i mogą go w pewnym zakresie zastępować. Obsługują aplikacje zdrowotne z kompleksowymi danymi na temat zdrowia użytkownika. Współpracują też z systemami smart home, umożliwiając sterowanie inteligentnymi urządzeniami, a także z asystentami głosowymi. Jeśli chcesz poznać najlepsze smartwatche, sprawdź nasz ranking tych urządzeń.

• Wagi inteligentne to urządzenia z funkcją analizy składu ciała, które przesyłają dane do aplikacji mobilnej. Dzięki IoT użytkownik może na bieżąco monitorować swoją wagę. Urządzenia te integrują się z aplikacjami zdrowotnymi, takimi jak Apple Health, która zbiera dane z iPhone’a, iPada i Apple Watch, czy Google Fit, która współpracuje ze smartfonami i smartwatchami z Androidem, co ułatwia analizę danych. 

Zagrożenia związane z IoT – internetem rzeczy

Jak wszystkie rozwiązania technologiczne, które zwiększają możliwości użytkowników i usprawniają wiele czynności, także IoT oprócz licznych zalet niesie za sobą zagrożenia, głównie dotyczące cyberbezpieczeństwa. Wynikają one z samej natury sieci inteligentnych urządzeń – to, co stanowi jej silne strony, może też być wykorzystane na szkodę użytkowników i spowodować awarie, wycieki danych i inne problemy, w tym:

• Ataki hakerskie – urządzenia IoT, takie jak kamery monitoringu, mogą być celem cyberataków. Jeśli taki atak się powiedzie, zarejestrowane przez nie obrazy dostaną się w ręce osób niepowołanych. Mogą być wtedy użyte na szkodę domowników – do ich śledzenia i zastraszania.
• Awarie spowodowane przestarzałym, nieaktualizowanym oprogramowaniem – urządzenia IoT, jeśli nie otrzymują regularnych aktualizacji, w tym tych dotyczących luk bezpieczeństwa, mogą się stać łatwym celem ataku. Przez takie przestarzałe sprzęty niepowołane osoby mogą złamać zabezpieczenia domowej sieci Wi-Fi i wyrządzić szkody. Urządzenia z przestarzałym oprogramowaniem mogą też same zacząć wadliwie działać.
• Naruszenie prywatności – inteligentne urządzenia rejestrują dźwięk, obraz, lokalizację i inne dane dotyczące użytkowników, bo jest to potrzebne, by mogły wykonywać swoje zadania. Ale skoro wrażliwe dane są zarejestrowane, powstaje ryzyko, że trafią do osób postronnych, nie tylko na skutek ataku, ale też na przykład podczas naprawiania czy serwisowania. Trzeba o tym pamiętać!
• Botnety – urządzenia IoT mogą zostać zainfekowane szkodliwym oprogramowaniem, podobnie jak komputery, i tak jak one być użyte na przykład w atakach DDoS. (Distributed Denial of Service to cyberatak, w którym wiele urządzeń jednocześnie wysyła ogromną liczbę żądań do serwera lub sieci, aby spowodować przeciążenie i uniemożliwić poprawne działanie).
• Zagrożenia fizyczne – inteligentne termostaty, systemy alarmowe, czujniki ruchu i inne sprzęty IoT na skutek działania cyberprzestępców lub błędów oprogramowania mogą zacząć błędnie działać, co może prowadzić do strat (przegrzanie lub niedogrzanie pomieszczeń, w których znajdują się wymagające rośliny lub cenne przedmioty, fałszywe alarmy lub brak alarmów).

Jak się chronić przed zagrożeniami powodowanymi przez IoT

Oto kilka rad, jak dbać o bezpieczeństwo swoje i domu, kiedy korzystamy z urządzeń IoT:

• Używaj silnych i unikalnych haseł do logowania się na każdym urządzeniu IoT, które tego wymaga.
• Regularnie aktualizuj oprogramowanie urządzeń, aby zapewnić im ochronę przed najnowszymi zagrożeniami.
• Korzystaj z oddzielnej sieci Wi-Fi dla urządzeń IoT, co minimalizuje ryzyko wpływu ataku na inne urządzenia w domu; zabezpiecz ją silnym hasłem.
• Wyłącz funkcje, których nie używasz (np. zdalny dostęp), aby zmniejszyć liczbę potencjalnych punktów ataku.
• Monitoruj aktywność swoich urządzeń za pomocą aplikacji mobilnych i sprawdzaj nietypowe zachowania.
• Rozważ zakup urządzeń od renomowanych producentów, którzy zapewniają wsparcie techniczne i aktualizacje.

A zatem: co to jest internet rzeczy?

Internet rzeczy (IoT) to system urządzeń połączonych w sieci, które się w niej komunikują, są wyposażone w różne czujniki umożliwiające pobieranie danych, analizują te dane i automatyzują różne zadania. Urządzenia IoT, jak roboty sprzątające czy inteligentne lodówki i pralki, mają też oprogramowanie, które pozwala nimi zdalnie sterować. Sprzęty można integrować w ramach inteligentnego domu (smart home). Systemy zarządzania smart home, takie jak Google Home, Apple HomeKit czy Amazon Alexa, pozwalają na wygodną obsługę wielu takich urządzeń i koordynowanie ich pracy.

IoT to korzyści – przede wszystkim wygoda i duże usprawnienie codziennych czynności. Internet rzeczy niesie ze sobą również nowe zagrożenia, których dotąd nie trzeba było rozważać w kontekście AGD: ataki hakerskie, awarie w wyniku błędów oprogramowania czy naruszenia prywatności. Aby zwiększyć bezpieczeństwo, warto stosować silne hasła, regularnie aktualizować oprogramowanie, korzystać z oddzielnej sieci Wi-Fi dla urządzeń domowych i wybierać sprzęt solidnych producentów.