Jak działa mikrofalówka. Gotowanie w mikrofali

Zasada działania kuchenki mikrofalowej

Kuchenka mikrofalowa – nazywana potocznie mikrofalówką lub mikrofalą – wykorzystuje do obróbki termicznej żywności fale elektromagnetyczne o częstotliwości około 2,45 GHz. Głównym elementem odpowiedzialnym za generowanie fal (a dokładniej mikrofal) jest tu magnetron – rodzaj lampy mikrofalowej, która przetwarza energię prądu stałego na energię elektryczną o wysokiej częstotliwości. Magnetron składa się z katody emitującej elektrony, anody przyciągającej te elektrony oraz magnesów stałych (wpływających na ruch elektronów).

Jak przebiega w skrócie proces podgrzewania w mikrofali?

1. Magnetron wytwarza mikrofale, które są kierowane przez falowód do komory kuchenki mikrofalowej.
2. Mikrofale wnikają w głąb produktów spożywczych na mniej więcej 2–3 cm. Wchodzą w interakcję głównie z cząsteczkami wody, tłuszczów i cukrów – powodując ich bardzo szybkie drgania (nawet 2,45 miliarda razy na sekundę). Wskutek tarcia molekularnego cząsteczki wydzielają ciepło, które rozprzestrzenia się w całej potrawie. Ogrzewa ją szybko i stosunkowo równomierne. Energia cząsteczek jest na tyle mała, że nie zmienia struktury substancji w produktach spożywczych. Co ważne, pozwala zachować nawet więcej składników odżywczych w jedzeniu niż tradycyjne gotowanie w wodzie lub smażenie.

 

Budowa mikrofali – szybki przegląd urządzenia

Typowa kuchenka mikrofalowa składa się z następujących elementów:

• magnetronu – generatora mikrofal – odpowiedzialnego za wytwarzanie promieniowania elektromagnetycznego o wysokiej częstotliwości;
• transformatora wysokiego napięcia, który podnosi napięcie z sieci elektrycznej do poziomu potrzebnego magnetronowi;
• falowodu – czyli przewodnika kierującego fale do komory kuchenki;
• mieszadła – równomiernie rozprowadza ciepło;
• wentylatora – chłodzi magnetron i inne komponenty;
• komory kuchenki – miejsca na żywność; przestrzeń ta ma przeważnie pojemność od 20 do 40 litrów;
• obrotowego talerza – ze szkła, na którym stawia się naczynie z jedzeniem;
• oświetlenia komory – zazwyczaj energooszczędnej lampy LED;
• drzwiczek – z metalową siatką / ekranem ochronnym;
• panelu sterowania – do ustawiania czasu, mocy, programów automatycznych itd.;
• obudowy zewnętrznej.



Wnętrze komory kuchenki jest zazwyczaj wykonane z materiałów odbijających mikrofale. Producenci najczęściej stosują wykończenie ze stali nierdzewnej lub emalii, rzadziej z ceramiki. Na popularności zyskują powłoki antyadhezyjne – nieprzywierające, które znacznie ułatwiają czyszczenie urządzenia.

Za równomierne gotowanie w mikrofali odpowiada wiele czynników, m.in. sposób rozprowadzania fal w komorze. Duże znaczenie ma obrotowy talerz, który eksponuje potrawę na różne obszary pola mikrofal. A co wtedy, gdy mikrofalówka nie ma talerza? Nowoczesne modele typu flatbed (z płaskim dnem, bez talerza) osiągają równomierną dystrybucję ciepła dzięki specjalnej konstrukcji falowodu oraz obracającemu się mieszadłu lub antenie mikrofalowej (ukrytym pod podstawą komory). To rozwiązanie generuje szerszy i bardziej zmienny ruch mikrofal, eliminując potrzebę obracania potrawy.



Obudowa zewnętrzna to najczęściej malowana stal lub odporne tworzywo sztuczne. Drzwiczki zazwyczaj są wykonane z przezroczystego szkła z metalową siatką zabezpieczającą, która blokuje wydostawanie się mikrofal na zewnątrz. Na froncie każdej kuchenki mikrofalowej znajduje się również panel sterowania, który – w zależności od modelu – może być prostym, mechanicznym pokrętłem lub zaawansowanym ekranem dotykowym z wyświetlaczem.

Zastosowanie mikrofal w kuchni

Szukając powodów do zakupu mikrofalówki, warto wiedzieć, że mamy do czynienia z urządzeniem wszechstronnym, które wyręczy nas w wielu zadaniach.

Oto przegląd najważniejszych zastosowań mikrofali w kuchni:

• szybkie podgrzewanie gotowych dań – mikrofala pozwala na błyskawiczne odgrzanie wcześniej przygotowanych posiłków (przy zachowaniu ich smaku i konsystencji);
• rozmrażanie w mikrofalówce – funkcja rozmrażania umożliwia szybkie i równomierne odmrożenie żywności bez ryzyka nawet częściowego jej ugotowania;
• blanszowanie warzyw – krótkie cykle w mikrofali mogą zastąpić tradycyjne blanszowanie w procesie przygotowywania warzyw do mrożenia lub dalszej obróbki;

• przygotowywanie napojów – idealnie się nadaje do szybkiego podgrzewania mleka, wody na herbatę czy robienia gorącej czekolady;
• topienie czekolady i masła – umożliwia precyzyjne kontrolowanie procesu topienia delikatnych składników;
• przygotowywanie popcornu – wymaga umieszczenia ziaren w naczyniu z pokrywką lub użycia popcornu w specjalnym opakowaniu do mikrofalówki;
• suszenie ziół i grzybów – niskie ustawienia mocy mikrofali można wykorzystać do delikatnego suszenia ziół, grzybów, plastrów owoców, warzyw czy chleba;
• sterylizacja naczyń i akcesoriów kuchennych – krótkie cykle z bardzo wysoką mocą mogą służyć do dezynfekcji drobnych przedmiotów kuchennych;

• pieczenie – zaawansowane modele z funkcją konwekcji umożliwiają pieczenie ciast, ciasteczek, a nawet mięs. Działają jak miniaturowy piekarnik; zapewniają równomierne wypieczenie;
• wyrastanie ciasta drożdżowego – niskie ustawienia mocy tworzą idealne warunki do wyrastania ciasta drożdżowego; przyspieszają ten proces;

• grillowanie – wybrane modele mikrofalówek są wyposażone w funkcję grilla, umożliwiają mocne przyrumienienie i nadanie chrupkości potrawom. Mogą wykorzystywać grill grzałkowy albo kwarcowy (drugi zajmuje mniej miejsca i jest bardziej energooszczędny);
• opiekanie – inaczej funkcja crisp – dotyczy tylko niektórych mikrofalówek. Dzięki specjalnemu talerzowi i odbijaniu mikrofal od spodu pozwala na opiekanie potraw na chrupko. Idealna do pizzy czy zapiekanek.

Funkcja gotowania w mikrofalówce

Poza szybkim podgrzewaniem i rozmrażaniem nowoczesne mikrofalówki oferują również funkcje gotowania, które umożliwiają przygotowywanie pełnowartościowych posiłków (jak w garnku, ryżowarze czy parowarze). Jakie funkcje gotowania może mieć mikrofala?

1. Gotowanie warzyw i ryżu. Kuchenka mikrofalowa dobrze się sprawdza podczas przyrządzania małych porcji warzyw, ryżu czy kasz.
2. Gotowanie na parze w mikrofali. Ta metoda świetnie się wpisuje w styl zdrowego odżywiania. Pomaga zachować więcej składników odżywczych w potrawach. Pozwala na gotowanie bez dodatku tłuszczu. Idealna do delikatnych warzyw, ryb, drobiu czy pierożków azjatyckich. Wymaga jednak specjalnego zamykanego naczynia, w którym ma krążyć para wodna.
3. Gotowanie piętrowe. Praktyczne rozwiązanie do zastosowania w większych kuchenkach mikrofalowych. Dzięki specjalnemu piętrowemu stojakowi umożliwia gotowanie dwóch potraw (na przykład warzyw i ryby) na różnych poziomach.

Ważne! Wiele nowoczesnych mikrofalówek wyposażono w programy automatyczne do gotowania popularnych potraw – ryżu, makaronu, warzyw itp. Urządzenia automatycznie dobierają czas i moc gotowania na podstawie rodzaju oraz wagi żywności.

Czy mikrofalówka jest bezpieczna, a jedzenie z mikrofali zdrowe?

Jednym z najczęstszych pytań pojawiających się w kontekście tego urządzenia jest to, czy mikrofalówka jest szkodliwa, czy bezpieczna dla zdrowia. Wiele osób obawia się, że mikrofale mogą negatywnie wpływać na jakość żywności lub nawet stanowić zagrożenie dla użytkowników. Przyjrzyjmy się kilku aspektom.

Promieniowanie

Kuchenki mikrofalowe generują fale niejonizujące, podobne do tych emitowanych przez telefony komórkowe, ale o większej mocy. Fale te nie są w stanie zmienić struktury atomowej żywności i nie czynią jej radioaktywną. Nie ma dowodów na to, że gotowanie w mikrofalówce prowadzi do powstawania szkodliwych związków chemicznych w pożywieniu.

Bezpieczeństwo użytkowania

Nowoczesne mikrofalówki są wyposażone w wiele zabezpieczeń, które uniemożliwiają wydostawanie się mikrofal na zewnątrz urządzenia. Metalowa obudowa i siatka w drzwiczkach skutecznie blokują promieniowanie.

Wpływ mikrofal na wartości odżywcze w produktach spożywczych

Czy jedzenie z mikrofali jest zdrowe? Gotowanie w kuchence mikrofalowej może w niektórych przypadkach zapobiegać stratom składników odżywczych (w porównaniu z tradycyjną metodą gotowania w wodzie). Kluczowym czynnikiem jest tu krótszy czas obróbki termicznej, który minimalizuje degradację witamin wrażliwych na ciepło. Ponadto używanie minimalnej ilości wody podczas gotowania w mikrofali zmniejsza straty witamin rozpuszczalnych w wodzie. Jeśli prawidłowo korzystamy z urządzenia, nie dochodzi do powstawania szkodliwych związków chemicznych w pożywieniu. Grunt, by stosować się do zaleceń producenta i używać naczyń przeznaczonych do mikrofalówek (na przykład ze szkła, ceramiki czy tworzyw, papieru lub silikonu z oznaczeniem Microwave Safe).

Mniejsze zużycie tłuszczu

Gotowanie w mikrofali często wymaga mniej tłuszczu niż smażenie lub pieczenie. To także może się przyczynić do przygotowywania zdrowszych posiłków.

Jedynym problemem związanym z przygotowywaniem jedzenia w kuchence mikrofalowej może być ryzyko nierównomiernego podgrzania żywności. Jednak obrotowy talerz, odpowiednie mieszanie potrawy podczas gotowania i sprawdzanie jej temperatury przed podaniem minimalizują to ryzyko.

Aby mieć pewność, że jedzenie z mikrofalówki będzie zdrowe, warto też postawić na urządzenie nowoczesne, polecane przez ekspertów i innych użytkowników. Prezentujemy je w naszych:

• rankingu mikrofalówek wolnostojących;
• rankingu mikrofalówki do zabudowy.

Gotowanie w mikrofali – sprawdzone przepisy i porady

Masz mało czasu, a marzy ci się szybka przekąska (oczywiście pyszna i zdrowa)? Zainspiruj się tymi przepisami.

Jajecznica w kubku

1. Rozbij dwa jajka do kubka, dodaj szczyptę soli i pieprzu, wymieszaj widelcem. Opcjonalnie: dodaj kawałek fety.
2. Ustaw średnią moc mikrofalówki i gotuj jajecznicę 1–1,5 minuty.
3. Udekoruj danie pomidorkami koktajlowymi, kosteczkami chleba i listkiem bazylii.

Rada: obserwuj danie podczas gotowania. Jeśli jajka zaczną szybko pęcznieć lub pryskać, szybko wyłącz mikrofalówkę i zmniejsz moc grzania. Możesz też zastosować metodę 30 sekund – co pół minuty wyłączaj urządzenie, by sprawdzić, czy proces gotowania przebiega prawidłowo.

Ryż z musem jabłkowym i cynamonem

1. Wsyp 0,5 szklanki ryżu (zwykłego, jaśminowego lub basmati) do naczynia przeznaczonego do mikrofali.
2. Zalej go szklanką wody, dodaj szczyptę soli i opcjonalnie łyżeczkę masła lub oleju kokosowego.
3. Szczelnie przykryj naczynie pokrywką do mikrofali lub folią spożywczą (zrób w niej kilka małych otworów).
4. Gotuj w mikrofalówce na wysokiej mocy przez trzy minuty. Następnie zmniejsz moc do średniej i gotuj 10–12 minut, aż ryż wchłonie wodę.
5. Wyłącz mikrofalówkę i pozostaw ryż w naczyniu pod przykryciem na 5 minut.
6. Delikatnie wymieszaj ryż widelcem, przełóż do miseczki. Dodaj mus jabłkowy (również podgrzany w mikrofali), po łyżeczce płynnego miodu i pokruszonych orzechów. Posyp danie zmielonym cynamonem.

Uwaga: czas gotowania zależy od mocy mikrofalówki i rodzaju ryżu. Eksperymentuj, aby znaleźć idealne ustawienia!

Warzywa na parze

1. Pokrój ulubione warzywa na mniejsze kawałki, na przykład słupki.
2. Umieść je w naczyniu do gotowania na parze w mikrofalówce.
3. Wlej odrobinę wody na podstawkę i zamknij naczynie.
4. Gotuj 3–4 minuty (w zależności od rodzaju warzyw – miękkie wymagają mniej czasu, a twardsze – nieco więcej). Użyj wyższej mocy mikrofal.

Rada: sprawdź, czy warzywa są wystarczająco miękkie, ale nadal chrupiące. Jeśli nie, gotuj je dalej przez 1–2 minuty, aż osiągną pożądaną konsystencję.

Podsumowując, oto pięć sprawdzonych porad, by uzyskać jak najlepsze efekty gotowania:

1. Używaj naczyń przeznaczonych do mikrofalówek.
2. Aby zapobiec wysuszaniu potraw, warto przykrywać naczynie.
3. Mieszaj lub obracaj jedzenie w trakcie gotowania dla efektu równomiernego podgrzania.
4. Dostosuj czas i moc do rodzaju i ilości przygotowywanej żywności. Albo korzystaj z programów automatycznych (o ile urządzenie jest w nie wyposażone).
5. Nie wyjmuj od razu potraw z komory po zakończeniu gotowania. Pozwól im odpocząć mniej więcej minutę, by ciepło równomiernie rozeszło się w daniu.

Czy warto mieć kuchenkę mikrofalową

Kuchenka mikrofalowa to godny polecenia sprzęt kuchenny, który ułatwia codzienne przygotowywanie posiłków. Zdaje egzamin zarówno podczas szybkiego podgrzewania, rozmrażania, jak i pieczenia, grillowania czy gotowania na parze. Lista funkcjonalności tego urządzenia jest bardzo długa, a rodzaj i liczba dań zależą tylko od kreatywności i zdolności kulinarnych użytkownika.

Nowoczesne mikrofalówki zaprojektowano z myślą o komforcie użytkowania. Oferują intuicyjne panele sterowania i programy automatyczne, które ułatwiają przygotowanie popularnych potraw – świetnie gotują ryż, warzywa, ryby itp.

Są proste w obsłudze i bezpieczne. Oszczędzają też czas, pozwalając ci się skupić na tym, co lubisz robić – na przykład eksperymentowaniu z nowymi smakami i przepisami.